11 ay önce sendika ile thy yönetiminin anlaşması üzerine çalışanlara bir sene öncesinde planlanmış olan ”zam” farklarını sene sonu ödemeye ilişkin bir anket yayınlandı. O zamanlarda yapılan ankette katılımcıların T:C kimlik numarasını sisteme oyu ile beraber göndermesi tartışılmıştı fakat sistem değişmeden oylama bitti ve yönetimin pazarlık masasına koyduğu personel çıkarımı durdurulması karşılığı zam’lardan vazgeçilerek oylama sonucu sene sonu farkların ödenmesi konusu karara bağlandı.
Aradan çok geçmeden henüz 6 ay olmuşken rakamlar düzelmiş ve thy kar açıklmaya başlamıştı.Tabi beraberinde farklar yatıcak dedikodusu konuşulmaya başlandı.Her maaş öncesi,bayram öncesi ve sonrası,ikramiye ay’ı farklar yatıcak hevesı ile herkes bekledi. [bkz]2017 zam farkları[/bkz]
Sonuçta çalışanın hak ettiği ama ipotek altında olan bir para,beklentiye girmek gayet doğal.
Ve sonunda açıklama yapıldı ve farkların aralık ayında yatacağı önce sendikanın attığı posta ile sonrasında Türk hava yolları genel müdürü bilal ekşi tarafından açıklanarak duyuruldu.
[bkz]aralık ayında zam farklarının yatması kesinleşti[/bkz]
Fakat farkların sene sonu hesaplanıp yatması planlanırken ki sn. ilker aycı verdiği ropörtajlarda hep üstüne basarak ”sene sonu” demişken öne çekilerek aralık ayında yatırılma kararı bayağı kafa karıştırdı.
Öncelik ile farklarını aldığı için mutlu olan çalışanlar sene sonu vergi diliminden ödeyeceği vergiyi duyunca tadı kaçtı.
Bunu en güzel anlatan yazıyı airlinehaber.com’da yazan Rauf erenin yazısında detaylı olarak farkların ocakta değil aralıkta yatmasından kaynaklı ne kaybettik okuyabilirsiniz ;
*1 AY ERKEN ALDIK, GÖBEK ATALIM…
Burada orijinal olan ne? Paraların 1 ay önce ödenmesi… Peki, bu iyi bir şey mi? Herhalde hepiniz “Tabii ki, iyi bir şey.” diyeceksiniz. Ama kazın ayağı öyle değil… Okuyun bakın, bana hak vereceksiniz. Önce bir hesap yapalım:
1 Ocak 2017’de 1000 TL maaş alan bir işçiye geçmiş 6 ayın TÜFE farkı ile birlikte % 4.73 zam uygulanacaktı. Yani 1000 TL brüt maaşı olan işçi 1.047 TL alacaktı. Sendika-THY ortak yapımı Feda Projesi devreye girdi ve % 1,5 üzerinde anlaşıldı. Böylece güdük zamla birlikte işçiye 1015 TL verildi. Aradaki fark ne kadar? 32 TL… İlk 6 ay boyunca alınacak fark her 1000 TL için 32 TL… Bunu 6 maaş ve 2 ikramiye ile çarpın. Ne yaptı? 256 TL…
Gelelim 2. altı aylık devreye… Küsuratları ihmal ederek hesaplayalım. Normalde ilk 6 ay 1.047 TL alan bir işçinin maaşına 1 Temmuz 2017’de TÜFE farkı ile % 4.39 zam yapılacaktı. Maaş da 1.093 TL’ye yükselecekti. Peki, THY ne verdi? İlk 6 ay verdiği 1.015 TL’ye % 1,5 daha uyguladı. Böylece de 1.030 TL vermiş oldu. Arada ne fark var? 63 TL… Yani Temmuz – Kasım devresinde 5 maaş ve 1 ikramiye bu farka göre hesaplanacak. Sonuç 378 TL fark alınacak.
Kabaca ayda 1000 TL brütü olan işçi 11 aylık fark olarak 634 TL alacak. Maaşınız 4.000 TL ise, bunu 4 ile çarpın, alacağınız rakam brüt 2.536 TL’dir.
Esas kazanç ise sosyal yardımda. Ne yapmıştı THY+ Sendika? Sosyal yardımlara da % 1,5 uygulamıştı. 575 TL olan sosyal yardım 2017 yılında 675 TL olacak iken bu güdük zamla 8,5 TL olarak uygulanmıştı. Şimdi farklar ödenirken 100-8,5= 91,5 TL ilave edilecek. Bu rakam maaşla alakalı değil. Satış memuruna da aynı, 25 yıllık Kaptan pilota da aynı. Tek avantajı bu rakamda vergi yok.
ARALIK’TA ALIRSAN FAZLA VERGİ ÖDERSİN.
Brüt maaş nete çevrilirken % 15 SGK primi kesilir, sosyal yardımlar, asgari geçim indirimi dikkate alınmaz ve sonuçta vergilendirilecek bir rakama ulaşılır. Buna maliyeciler Vergi matrahı diyorlar. Bu rakama yıl içinde elde edilen gelire göre vergi dilimleri uygulanır. Örneğin maaş ve ikramiyelerinizin toplamı 13.000 TL’ye ulaşana kadar % 15 vergi ödersiniz. 13.000-30.000 arasına % 20 vergi kesilir. 30.000-70.000 Aralığına ulaştığınızda vergi oranı % 27’ye yükselir. 70.000 TL’yi geçtiğinizde ise % 35 oranına göre işlem görürsünüz. Koca koca şirketler milyonlar kazanıp % 25 öderken siz garibanlar yılın ikinci yarsından itibaren % 35 vergi ödemeye başlarsınız. Önce şunu söyleyeyim. Ben maliyeci değilim. Teknik bir hata varsa şimdiden kusuruma bakmayın. Sadece kabaca farkların 1 ay erken ödenmesi yoluyla işçinin eline neden daha az para geçeceğini anlatmaya çalışacağım.
Yukarıdaki örnekten gidelim ve sosyal yardımı hariç tutalım. 4.000 TL maaş alan bir işçinin brüt farkı 2.536 TL dedik. Şimdi bu rakamdan kesintilere bakalım. İlk büyük kesinti SGK için… Toplamda % 15 civarında SGK kesintisi var. Gitti mi paranın 380 TL’si? Bitmedi. Sırada Gelir Vergisi var… İşte Aralık’ın fazileti(!) burada ortaya çıkıyor… THY çalışanlarının büyük çoğunluğu kümüle vergi matrahında % 27’yi geçmiş durumda. Yine azımsanmayacak bir kısmı da bu farklarla birlikte % 35 oranını geçmiş olacak. Bu durumda ne olacak? 4.000 TL maaşı olan işçinin SGK primi düştükten sonra kalan kabaca 2150 TL’sinden % 27 vergi kesilecek. Yani 580 TL…
Maaşı 8.000 TL olan işçide bu rakam ne olacak? 5.072 TL farkın kabaca 750 TL’si SGK’ya kesilecek. Kalan 4.250 TL’nin % 35’i de (1487 TL) vergiye gidecek…
OCAK’TA ÖDENSEYDİ % 10-% 20 DAHA FAZLA ALINACAKTI.
Şimdi meselenin püf noktasına gelelim. THY’miz bu farkları 8 Ocak’ta ödeseydi ne olacaktı?
4.000 TL maaş alan işçinin SGK primi çıktıktan sonra kalan 2.100 TL si vergiye tabi olacak ve 1 Ocakta vergi dilimleri sıfırlandığı için ve ilk 13.000 TL ‘lik kısmına % 15 vergi uygulanacaktı. Böylece 2.100 TL için 315 TL vergi ödeyecekti. Peki, Aralık’ta bu farkları aldığı için ne ödeyecek? 580 TL… Aradaki fark ne kadar? 265 TL Yani 1 ay erken almakla % 10 kaybı oluşacak.
Maaşı yüksek olanda bu fark daha da açılacak. 8.000 TL maaş alan işçinin farkı 5.072 TL’den SGK primi 760 TL düşüldükten sonra vergilendirilecek kısım 4300 TL üzerinden % 15 vergi ödeyecekti. Yani 645 TL… Aralık’ta farkı alırken ne vergi ödemişti % 35’ten? 1.487 TL… Kayıp ne kadar? 842 TL…
Peki, bu işçi 4300 TL’yi bankaya 1 aylığına yatırsa ne faiz alır? Taş çatlasa 43 TL… Yani parayı erken aldım diye sevinmeyin. Vergi hesabından dolayı maaşınızın yüksekliğine göre en az % 10 en fazla % 20 içerdesiniz…
Yani 1 ayda %10 ila % 20 fazla para almak varken azına razı ediyor THY çalışanını…
THY, İŞÇİSİNİN SIRTINDAN 30 MİLYON KAZANDI.
Gelelim işin faiz boyutuna… Öyle ya da böyle THY çalışanlarının parasını 11 ay boyunca çalıştırdı. Maaş farkı kadar SGK primini, gelir vergisini de ödemedi. Yani devletin hem de işçinin parasını çalıştırdı. Öyle az buz da değil. Kullanılan para yaklaşık 100 milyon dolar. Yani 390 milyon TL… Vergi vs çıktıktan sonra THY’nin 5 kuruş faiz ödemeden çalıştırdığı para 250 milyon TL civarında… Bu parayı bankadan alsa ödeyeceği faiz de kabaca 30 milyon TL… Nasıl, iyi ticaret değil mi? Peki personeline faiz ödeyecek mi THY? Ne gezeeer?
SENDİKAYA BÜYÜK İKRAMİYE VURDU…
Bu arada Hava İş’i de unutmayalım. Bu farkların ödenmesinden onlar da sebeplenecek. Öyle çerez parası falan değil? Ciddi para… Gelin hesabını yapalım. Ortalığa saçılan belgelerden anladık ki, Sendikamız her ay 1.2 milyon TL aidat topluyor. Bu rakam çalışanların brüt ücretlerinin % 1’i olduğuna göre demek ki aidata esas aylıkların toplamı 120 milyon TL… Normalde ilk 6 aya % 2,5 zam daha uygulandığında bu rakam 123 milyona çıkacaktı. Yani ilk 6 ay boyunca her ay 3 milyon liranın % 1’i olan 30.000 TL aidat farkı alacak. İkinci altı ayda ise 60.000 TL aidat farkı alacak. Böylece ilk 6 ayda 180.000 TL ikinci 5 ayda ise 300.000 TL olmak üzere 480.000 TL farkların ödenmesinden dolayı fark alacak Sayın Sendika… İyi para… Son Genel Kurulda banka kredisi almak için yetki verilmişti Sendikaya. Demek ki paraları yok. Açıklanan mali tablolara göre de 2017’nin ilk 9 ayında zarardaymış Hava İş… İlaç gibi gelecektir bu para! Haa, 12 Kasım’dan sonra da aidatlar % 50 zamlandı. Enflasyonun % 10 civarında seyrettiği, üyesinin de bu oranda zam alabildiği bir Sendikanın aidatlara enflasyonun 5 katı zam yapması gerçekten inanılır gibi değil…
SENDİKACILAR 4 + 4 ALDI MI?
Sendika demişken aklıma geldi. 2017 yılında üyelerine % 1,5 + % 1,5 zam verilmesini onaylayan Sayın Sendika, Yönetim Kurulu profesyonel üyelerine ve personeline % 4 + % 4 zam yapmış diyorlar… Doğru mu acaba? Doğruysa buna “ele verir talkını, kendi yutar salkımı” demezler mi?
Özetlemek gerekirse, 8 Aralık’ta farkları ödeyerek çalışanlarına yönelik şark kurnazlığı yapan Sayın THY’miz, bordroları Kasım maaşı ve Maaş Farkları olarak ayrı ayrı düzenlerse her çalışan bu kazığı net olarak görebilecek. Böylece sosyal yardım kalemi hariç brüt TİS farklarının kabaca % 40-45’inin gelir vergisi, SGK primi, damga vergisi, sendika aidat farkı gibi kalemlerde uçtuğunu anlayabilecek. Ama eminim iş bilir şirketimiz tıpkı ikramiyeli aylarda maaş ve ikramiyeyi birleştirerek tek bordro çıkarttığı gibi bu sefer de tek bordroda işi boğuntuya getirecek… Aslında İyi niyetli bakılsa, farkları 8 Ocakta öder, millet yılbaşını parasız geçirmesin diye de ayın 29-30’unda herkese maaşının belli bir bölümünü avans olarak yatırırdı.
Edit:imla
Bordrolar çıkmış..
Yani 11 aylık farkın 3 ayını vergi için uçmuş olduk..