uçuşlardan önce veya gece uçuşlarında uykulu durumdan çıkmak için sıklıkla başvurduğumuz kahve ve beraberinde aldığımız kafein.
Kafein, kahve tohumcuklarını doğal olarak böceklerden koruyan bir kimyasal aslında. Ama bizim vücudumuza girdiğinde enerji veren bir kimyasala dönüşüyor. Yani kafein bir stimulant.
Peki kafein vücudumuza girdiğinde nasıl bize enerji veriyor?
Vücudumuzda adenosin adlı kimyasal çok yüksek seviyelerde var. Adenosin’in iki rolü var:
1. Bir riboz şekerine tutunduğunda, DNA‘mızın bel kemiklerinden birini oluşuturuyor.
2. Adenosin aynı zamanda uyanıklığı engelleyen bir sinir taşıyıcısı olarak çalışıyor ve uyku halini tetikliyor. Adenosin seviyesi gün içinde yükseliyor. Bu da uyandıktan sonra uyanıklığımızın azalmasını açıklıyor.
Kafein farklı bir içecek çünkü hem suda hem de yağda çözünebilme özelliği var. Böylece kan ve beyin bariyerini kolayca aşıp, sinir sistemimize girebiliyor. Kafein ve adenosinin kimyasal yapıları benzer olduğundan, kafein adenosine onu aktive etmeden bağlanabiliyor. Böylece kafein adenosinin uyanıklığı engelleme etkisine karşı koyuyor ve biz de böylece kahve içince uçuşlarda daha uyanık hissediyoruz.
Kahvenin Psikolojimize Etkileri
Kafein’in yarı ömrü yaklaşık olarak 5-8 saat arası. Yani kahve içtikten yaklaşık 6 saat sonra kahvenin içindeki kafeinin anca yarısını metabolizma öğütmüş oluyor. İçtikten 10 saat sonra, kahvedeki kafein miktarının çeyreğinden fazlası hala sistemimizde oluyor. Uçuşlarda veya gün içerisinde çok kahve tüketirsek, kafeinin bir miktarı uyku saatlerinde hala bünyemizde oluyor, ve uykusuz bir gece veya yatı bizi bekliyor olabiliyor.
Ayrıca kafein bağımlısı olmak çok kolay. Bloklanan adenosin reseptörlerine karşılık, vücut daha fazla adenosin üretiyor. Ve sonunda uyku getiren adenosin reseptörlerini bloklamak için daha çok kahveye ihtiyaç duyuyoruz.
Kafeinin etkileri:
Yüksek kan basıncı
Daha hızlı kalp atışı ve nefes alma/verme
Daha hızlı yağ yakımı
Midede daha fazla asit
Daha fazla idrar üretimi
Yüksek seviyelerde, titreme, sinirlilik, ajitasyon, kulaklarda çınlama ve adrenalin üretimi
Kafein vucutta azalmasının etkileri:
Başağrısı, yorgunluk, konsantrasyon düşüşü, mide ve eklemlerde hafif ağrı.
Farelerle yapılan bir araştırmada kafein ve amfetamin gibi stimulantlar kendiliğinden ödüller için daha çok çalışan fareleri daha tembel yapıyor. Daha tembel fareler ise kafeinden pozitif olarak etkilenip daha çok çalışıyorlar.
Bu deney sonucunda insanlara uygulandığında, bazı insanların daha verimli çalışmak için kafeinin stimulant etkisine ihtiyaç duyabileceğini, çalışmaya motive insanların ise kahvenin etkisiyle daha ajite ve sinirli hale gelip konsantrasyonunu kaybedebileceğini söylüyor.
Hangi içecekte ne kadar kafein var?
Filtre kahve – 135 mg
Hazır kahve – 95 mg
Espresso – 50 mg
Kafeinsiz kahve – 3 mg
Kola – 46 mg
Portakallı gazoz – 40 mg
Gazoz – 54 mg
Demlenmiş çay – 35 mg
Yeşil çay – 25 mg
Poşet çay – 25 mg
Sütlü kakao – 8 mg
Kahveli dondurma – 85 mg
Bitter çikolata – 31 mg
KAFEİNİN FAYDALARI
Kas koordinasyonunu ve gücü artırır.
Enerji sarfiyatını yükseltir ve daha fazla kalori yakmaya yardımcı olur.
Akciğerlere giden solunum yollarını rahatlatır ve astım krizlerini azaltıcı etkisi vardır.
Bağırsakları yumuşatıcı bir etkisi vardır. Ancak fazla alındığı takdirde ishale yol açabilir.
Günde 2-3 fincan kahve içen erkeklerde safrataşı oluşumunu azalttığı görülmüştür.
JAMA’da yayınlanan yeni bir araştırmaya göre kafein tüketimini artırarak Parkinson riski azaltılabilir.
günde 2 bardaktan öteye gitmemeli bana kalırsa. gerisi zarar ve ziyandır.
dink durup uykuyu açmak veya uykuya direnmek için alınan bir madde.