Ev Nöbeti

Varlığını son yıllarda hissetiğimiz,diğer nöbetler gibi piyango usulu görev için bekleme süresi.
Nöbetlerin içinde en sevileni çünkü ekip odasında yamulup uyuduktan sonra karizmadan ödün vermiyosun ve otel göbeti gibi de evinin hariçinde bir konaklamada mesai açmadan beklemiyosun.

Ev nöbeti çıktığından beri süre gelen Ev nöbetinden –> Alan Nöbetine –> Sefere planlama yapılabilir mi? yapılmaz mı? hep bir muamma idi. Hatta bir ara Ev nöbetinden –> Otel Nöbetine –> Alan nöbetine –> Sefer’e gidenler var diye efsaneler dolaşıyordu.Neyseki otel nöbetleri kalktı fakat hala evden–>alana
–>sefere sorunu karşımızda duruyor.

Bunların karmaşasının kaynaklanmasının sebebi bir kaç farklı resmi belgede farklı kuralların olması.Buna istinaden her birim kendi çalışma koşullarına uygun olanı referans alması.Uçucu ekipler TİS kuralları derken Ekip planlama SHT-FTL demesi.Thy yönetimi ise her ikisini de kabul ediyorum ve uyguluyorum diyip belirsizliği körüklemesi.

Sivil havacılık genel müdürlüğünün uygulamaya koyduğu SHT-FTL nedir?

12 Şubat 2009 günü Buffalo – New York’ta meydana gelen Colgan Air kazası sonrası FAA; uçakla seyahat eden kamuoyuna karşı olan kendi sorumluluğunu bir kez daha hatırlatarak uçuş emniyetinin daha iyi sağlanabilmesi amacıyla “uçuş ekiplerinde aşırı yorgunluk” gerçeğini acilen halledilmesi gerekenler listesinde en başa almış ve havayolu pilotlarının kokpite girmeden evvel yeteri kadar dinlenmiş olmalarını sağlayacak yeni bir FTL (Uçuş ve Görev Süresi Sınırlamaları ile Dinlenme Gereklilikleri Talimatı) hazırlanması için gerekli çalışmaları başlatmıştır.
FAA’nin uçuş ekiplerini daha etkili dinlendirme amacı ve ışığında hazırladığı yeni FTL taslağı sektörün görüş ve önerilerine sunulmuş ve 21 Aralık 2011 tarihinde son hali ile yayımlandıktan iki yıl sonra yürürlüğe girmiştir.

Daha sonra Avrupa Komisyonu ve EASA tarafından hazırlanan operasyonel ve uçuş ekiplerinde aşırı yorgunluğu önleyecek bilimsel esasları da dikkate alan EASA – FTL taslağı sektörün görüş ve önerilerine açıldıktan sonra en son hali 29 Ocak 2014 tarihinde kabul edilmiş ve 31 Ocak 2014 tarihinde yayımlanmıştır. Bu tarihten itibaren havacılık işletmelerine iki yıllık hazırlık ve uyum süreci verilmiş 18 Şubat 2016 tarihinden itibaren Avrupa’daki tüm havayolu taşıyıcılarına yeni EASA FTL’e geçme mecburiyeti getirilmiştir. Birçok Avrupa havacılık işletmesi bu geçişi Aralık 2015’te kış uçuş programı başlangıcında gerçekleştirmiştir.

Otel nöbetlerinin olduğu yıllarda yani eskiden uygulamada olan Uçucu Ekip Uçuş Görev ve Dinlenme Süreleri ile Uygulama Esasları Talimatı SHT – 6A’nın 6’ıncı revizyonu 01 Şubat 2004 tarihinde yürürlüğe girmiş ancak uçuş ekiplerinde kümülatif yorgunluğu önleyebilecek iyileştirici tedbirlerden çok uzak kaldığı için;
şu an ki Thy genel müdürü olan sn.bilal ekşi’nin shgm genel müdürü olduğu dönemde 13 Ekim 2015 tarihinde; Türk sivil havacılığında uçuş ekiplerinin kümülatif yorgunluklarını önleyecek SHT – FTL’i bu mesajla birlikte yayınlar:

Uçuş ve Görev Süresi Sınırlamaları ile Dinlenme Gereklilikleri Talimatı (SHT – FTL), Avrupa Komisyonu’nun 83/2014 sayılı regülasyonu kapsamında düzenlenerek yayımlanmıştır.
Havayolu işletmelerinin ilgili yönetici personelinin, geçerli lisans ve/veya sertifika sahibi olan ekip üyelerinin uymak zorunda oldukları usul ve esasları içeren SHT-FTL, 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren kademeli olarak yürürlüğe girecektir. Bu tarihe kadar SHT-6A.50 (Rev. 06) Talimatı yürürlükte kalacak olup, havayolu işletmelerinin SHT-FTL gereklilikleri kapsamında gerekli revizyonları yapacağı el kitaplarını en son 30 Haziran 2016 tarihine kadar onay için Genel Müdürlüğümüze göndermesi gerekmektedir. Ayrıca havayolu işletmeleri tarafından kullanılmakta olan mevcut ekip planlama sistemlerinin de, SHT-FTL Talimat gerekliliklerini kapsayacak şekilde 1 Ocak 2017 tarihine kadar uygun hale getirilmesi gerekmektedir.

Nitekim Türk hava yolları’da 2017 Başında FTL onaylıyarak uygulayacağını duyurdu fakat;
FTL talimatlarının bilinmeyenleri çok,okuyup kolay anlayan henüz yok,farklı yerlere atıflarda bulunan ve sade bir dil yerine virgül virgül uzunca anlatılan maddeler mevcut.

Peki çok konuşulan,çok tartışılan TİS-Toplu İş Sözleşmesi ?

Toplu iş sözleşmesi, işçilerin ve işveren­lerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenle­mek amacıyla yapılır. Bu hak karşılıklı ola­rak tanınmış olmakla birlikte, her şeyden
önce işçilere yarar sağlayıcı niteliktedir.
‘ Toplu iş sözleşmesi, bir hukuk kaynağı olarak hizmet sözleşmelerinden önce gelir. İşçi lehine hükümler hariç, hizmet sözleş­melerinin toplu sözleşmeye aykın hüküm­lerinin yerini toplu sözleşme hükümleri alır.
Toplu iş sözleşmesi, iki veya üç yü gibi bir süreyle yürürlükte kalacağından, bu dö­nem içinde çalışma hayatında istikrarın sağlanmasına hizmet eder. İşçi ve işveren kesimi malî durumunu buna göre ayarlar. Öte yandan, toplu iş sözleşmesi, sendika ile işveren arasında bir “barış sözleşmesi” nite­liğindedir. Çalışma hayatında dirlik ve du­rulmayı temin eder, sürekli bir çekişme or­tamından uzaklaştırır.

Toplu iş sözleşmesi, kendine özgü bir özel hukuk sözleşmesidir.

Kolleküf norm sözleşmesi ile borçlar hukuku sözleşmesi­nin birleşmesinden doğmuştur.
Toplu iş sözleşmesi ile taraflar, adeta kendi aralarında uygulanacak yasa hüküm­lerini yapmaktadırlar. Buna “toplu sözleş­me özerkliği” adı verilmektedir.

Problemin Ana Kaynağı ?

EASA’nın düzenlemesi olan FTL uçucu personelin uçuş sürelerini düzenliyor ve sınırları belirliyor. Ancak THY’de yürürlükte olan bir Toplu Sözleşme var ve bu ikisinin çelişmesi durumunda hangisi uygulanacağı problem ana kaynağı. THY FTL’in uygulanacağını söylüyor. Öyle ki THY yöneticileri her yerde TİS’in ilgili maddelerinin hükmünün kalmadığını FTL’in geçerli olduğunu söylerken Ekip Planlamanın TİS’e aykırı uygulamalarına itiraz eden uçuculara’da artık TİS değil FTL geçerli diye söylemlerde bulunduğu ve ısrarcı olup görev tebliğini TİS’e aykırı olduğu gerekçesiyle kabul etmeyenleri de zorlayıp ”sicilinize aksaklık girer” ”para kesintisi olur” diyerek bir anlamda mobbing uyguladığı herkesin malumu.Halbuki 25.Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 95. Maddesinin 2.a bendi çok net bir dil ile ;

“Bu Toplu İş Sözleşmesinin veya Ortaklık ilgili yönetmeliklerinin/prosedürlerinin düzenlediği hükümler konusunda, ilgili resmi mercilerce yürürlüğe konulmuş veya konulacak her türlü yasal mevzuatla ilgili olarak; bu mevzuatlarda aynı konuda farklı düzenleme olması halinde sadece personel lehine olanı uygulanır”

Bu ifade orta zekâya sahip hukuktan hiç anlamayan biri için bile her şeyi açıklıyor. Sadece FTL’le ilgili değil hangi konuyla ilgili olursa olsun personel aleyhine olan değişiklikler uygulanmaz.

Gelelim konumuz Ev nöbetlerine; FTL’de ev nöbetleri ”diğer nöbetler” olarak tanımlanmakta ve en en önemlisi nöbetleri görev almak için hazır bulunmasının gerekli görüldüğü ve önceden belirlenmiş süre olarak açıklamakta.
güzel haberler ise 2018 tarihinden itibaren’de FTL ev nöbetlerinin %25’ini mesai den sayılıcağına hükmediyor ve nöbetin ve Uçuş Görev Süresinin (UGS) birleşiminin 18 saatin üzerinde uyanık süreye yol açmaması sağlanacak şekilde tasarlanır maddesi geliyor.Yani mesai açmıyor olsanızda sizi maksimum ev nöbeti başlangıcından itibaren 18 saat sonra eve veya yatıya geri göndermesi gerekiyor.

Peki Soru şu :”ev nöbetinden alan nöbetine planlanıp ordan da sefere gidebilirmiyim” ?

25.Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 95. Maddesinin yeni tadil protokolu şunu der :

”uçuçu ekipler ana üste UTC gün tanımı süresi içinde sadece tek bir uçuş görev süresi,tek bir simulatör,tek bir görev nöbet süresi veya tek bir eğitim görevi planlanabilir.”

Yani cevap çok net. Planlanamaz.
Diyelim ki;
”biz FTL’i uyguluyoruz ve ev nöbetinde mesai açmıyoruz o yüzden görev almamış sayıyoruz sizi” diye karşı bir savunma geldi. Onun içinde FTL yardıma koşup Nöbet tanımı için yaptığı açıklamayı ”planlama ve görevlendirme için hazır bekleme” olarak açıklayıp ev nöbetini de içine katması durumu yine uçucular lehine çeviren başka bir dayanak.

Bunların her biri resmi evrak ve her birinin altında çok önemli üst düzey kişilerin mutabakat imzaları var.
Herhangi bir alt çalışan bunu tanımıyorum veya bunu uygulamıyorum diyorsa alanen şuç işliyor.Her kim iştirak ediyorsa o da ortak oluyor demektir.Bunu ile ilgili kanıksanmış bir algı ve kabul edilmiş bir çaresizlik hissi yok demek yalan olur.
Daha önce bu konular ile ilgili canı yanmış uçucuların kendi aralarında konuşarak birbirlerini etkilemeri de gayet doğal. Ama altta bu madderi onaylayıp imza atan kişiler bizim en büyük referansımız ve dayanağımız.